απόγνωση, τον πόνο, την ανέχεια, την καταπίεση, την ορφάνια. Ο 20ός αι. τούς στέρησε το χαμόγελο, το όνειρο, την πατρίδα, ίσως ακόμη τους έκλεψε βίαια την ίδια τους τη ζωή. Ο 21ος; Η υποχρέωσή μας απέναντι στα παιδιά του κόσμου, για να διώξουμε την τυραννική σκιά που εμείς τους «χαρίσαμε», ταυτίζεται με την υγεία, τα ανέμελα χρόνια, το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την οικογενειακή σταθερότητα, την εξάλειψη της βίας, την απαγόρευση της εργασίας σ' αυτή την ηλικία και της εκμετάλλευσης. Ας ζητήσουμε συγνώμη σε 100 εκατομμύρια παιδιά που δεν πηγαίνουν στο σχολείο, σε 200 εκατομμύρια παιδιά που δεν τρέφονται σωστά.
Προσπάθειες να «ξεχρεώσουμε» Μεταμορφώνονται σε στατιστικά στοιχεία, η καθημερινή τους φρίκη σε ποσοστά, η ανασφάλειά τους για το αύριο σε έρευνες προς ανάλυση. Ζωές στα «χέρια» οργανώσεων τα παιδιά, στοιβαγμένες σε ψηφίσματα.
Στην αέναη αναζήτηση της ελπίδας, η παγκόσμια κοινότητα προσπάθησε να δώσει την απάντησή της με την Πρώτη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού από την Κοινωνία των Εθνών το 1924. Αργότερα αντικαταστάθηκε από τη Διακήρυξη του ΟΗΕ, προσφέροντας ένα ηθικό πλαίσιο, χωρίς, όμως, νομική ισχύ. Το 1989 υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1990 η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ ως διεθνής νόμος, αποτελώντας την πιο ευρέως αποδεκτή συνθήκη ανθρώπινων δικαιωμάτων. Εκατόν ενενήντα μία χώρες την έχουν επικυρώσει και, αν συνταχθούν οι ΗΠΑ και η Σομαλία, τότε θα είναι ο πρώτος οικουμενικός νόμος. Η Ελλάδα επικύρωσε τη σύμβαση το 1992.
Το χρέος μας τοκίζεται καθημερινά. 58 χρόνια πέρασαν από τότε που τα Ηνωμένα Έθνη ίδρυσαν έναν οργανισμό με στόχο την προστασία και τη φροντίδα όλων των ανθρώπινων πλασμάτων από 0 έως 18 χρόνων.
Η 11η Δεκεμβρίου 1946, όταν ιδρύεται η UNICEF, καθιερώνεται ως Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού. Όμως, μη βάζουμε το καλό μας χαμόγελο, δεν είναι ευκαιρία για γιορτή, καθώς ανθρωπιστικές οργανώσεις φέρνουν στο φως την απόγνωση μιας γενιάς παιδιών.
Δικαίωμα στην εκπαίδευση - δικαίωμα στη ζωή Εκατόν είκοσι εκατομμύρια παιδιά στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν πρόσβαση στη βασική παιδεία. Η UNICEF, με την εκστρατεία «25 έως το 2005», σκοπεύει να εξαλείψει τις ανισότητες σε βάρος των κοριτσιών στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε 25 χώρες μέχρι το 2005. Η αύξηση του ποσοστού εγγραφής τους προσθέτει στο κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Παράλληλα, κορίτσια που πηγαίνουν στο σχολείο είναι ικανότερα να προστατευτούν από ασθένειες, χάρη στην ενημέρωση που λαμβάνουν, και αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο να τα εκμεταλλευθούν. Στις προτεραιότητες των ανθρωπιστικών οργανώσεων είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών. Ένας πολυμέτωπος πόλεμος με εχθρούς την προβληματική διατροφή, την αμφισβητήσιμη υγειονομική περίθαλψη, τις μεταδιδόμενες νόσους. Ειδικότερα, 183 εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών υποσιτίζονται, με αποτέλεσμα η σωματική και διανοητική τους ανάπτυξη να υστερεί και η αντίστασή τους στις ασθένειες να είναι μειωμένη. Η ενίσχυση των τροφών με βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία αποτελεί τη λύση στον υποσιτισμό. Στο θολό τοπίο υπάρχουν και ευχάριστα: οι εμβολιασμοί την περασμένη δεκαετία έσωσαν 20 εκατομμύρια παιδιά που απειλούνταν από τέτανο, φυματίωση, αβιταμίνωση. Η αισιοδοξία συνεχίζεται χάρη στην εξαφάνιση της ευλογιάς και την ελάττωση της πολιομυελίτιδας. Το μέλλον τους υπονομεύεται από το ακάθαρτο νερό και τις ελλιπείς συνθήκες υγιεινής. Ασθένειες όπως η διάρροια, η χολέρα, ο τυφοειδής πυρετός ευθύνονται για το θάνατο 2 εκατομμυρίων παιδιών. Πόροι της UNICEF διατίθενται σε περιοχές όπου οι φυσικές ή ανθρώπινης αιτίας καταστροφές μολύνουν τα αποθέματα νερού. Φτωχός ο απολογισμός της διεθνούς κοινότητας στην καταπολέμηση του παιδικού AIDS. Τρία εκατομμύρια παιδιά κάτω των 15 ετών νοσούν, ενώ 2.000 παιδιά ετησίως μολύνονται από τη μητέρα τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού. Πολλά απ' αυτά θα πεθάνουν πριν γίνουν 5 χρόνων. Βασικότερο θέμα η μη πρόσβαση γονιών σε υπηρεσίες ενημέρωσης για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού στα παιδιά τους.
Εγκλήματα χωρίς τιμωρία Πόλεμοι «σβήνουν» τα σύνορα, εμφύλιοι φουντώνουν τα πάθη, με αποτέλεσμα το 50% των 57,4 εκατομμυρίων εκτοπισμένων ατόμων να είναι παιδιά που βιώνουν την προσφυγιά. Το μέλλον αβέβαιο, κι αυτά τραυματισμένα, ανάπηρα, άστεγα, ορφανά. Σε αυτό το παράλογο παιχνίδι πρωταγωνιστούν, παρά τη θέληση τους, τα παιδιά-στρατιώτες με ένα όπλο στο χέρι. Η UNICEF ζητά σε «ώτα μη ακουόντων» την άμεση απόσυρσή τους από τα πεδία των μαχών. Οι αναπτυσσόμενες χώρες κρατούν τα θλιβερά πρωτεία στις άθλιες συνθήκες παιδικής διαβίωσης. Όμως, και οι ανεπτυγμένες δεν «υστερούν». Στο βιομηχανικό κόσμο 3.500 παιδιά κάτω των 15 ετών πεθαίνουν ετησίως από κακοποίηση. Το 80% των δραστών είναι οι φυσικοί τους γονείς. Παράγοντες που σχετίζονται με την κακοποίηση, η φτώχεια, το στρες, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Η χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά είναι η Πορτογαλία, με 3,7 θανάτους ανά 100.000 παιδιά, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται σε μια από τις τελευταίες θέσεις, με 0,2 θανάτους ανά 100.000. Τις περισσότερες φορές τα κρούσματα οικογενειακής βίας με αθώους αποδέκτες δεν καταγράφονται, αφού συντηρείται μια ένοχη εσωστρέφεια.
