Είτε με το περίφημο «οι καλοί πεθαίνουν νέοι» είτε με το εξίσου δραματικό «οι ήρωες δεν δικαιώνονται ποτέ», η τραγική ειρωνεία ελλοχεύει σε κάθε βήμα...
Όταν, δε, μιλάμε για ήρωες που με αυταπάρνηση και κίνδυνο της ζωής τους υπηρέτησαν τα ιδανικά της πατρίδας τους, θα περίμενε κανείς η αναγνώριση να ήταν καθολική και στιγμιαία.
Κι όμως, η Ιστορία έχει κάποιες φορές έναν ιδιαίτερο τρόπο να ξεπληρώνει το χρέος της σε μεμονωμένους ανθρώπους, με τις χώρες να ευχαριστούν τους ήρωές τους με τρόπους τουλάχιστον… ξεχωριστούς!
Ας δούμε λοιπόν τις ιστορίες 10 ηρώων που η ζωή ξεπλήρωσε με άσχημο τρόπο…
- Οδυσσέας
Κι ενώ είναι πιθανό ο πολυμήχανος Οδυσσέας να έχει ζήσει μόνο στη φαντασία του Ομήρου, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα ο ήρωας να υπήρξε πράγματι, με τα αρχαιολογικά ευρήματα να υποδεικνύουν πλέον ότι τα ομηρικά έπη μπορεί να έχουν ένα ισχυρό έρεισμα στην πραγματικότητα. Αν υπήρξε λοιπόν ο Οδυσσέας με σάρκα και οστά, είναι ένα τρανό παράδειγμα ήρωα που του την έφερε η ζωή! Ο βασιλιάς της Ιθάκης θα περνούσε μια ολόκληρη δεκαετία της ζωής του να πολεμά τους Τρώες, ενώ μετά τον ελληνικό θρίαμβο θα χρειαζόταν άλλα δέκα χρόνια για να φτάσει τελικά στο σπίτι του. Κι όταν θα επέστρεφε τελικά στην Ιθάκη, αντί να τον περιμένουν δάφνες και έπαινοι για τη νίκη του, θα τον περίμεναν οι μνηστήρες της γυναίκας του, που έκαναν τα πάντα για να την κατακτήσουν. Ο τραγικός ήρωας, σαν να μην έφταναν όλες οι απόκοσμες περιπέτειές του, θα έπρεπε να απαλλαγεί και από τους ενοχλητικούς ευγενείς πριν απολαύσει το υπόλοιπο της ζωής του στην ηρεμία…
- Θεμιστοκλής
Η ναυμαχία της Σαλαμίνας ήταν το ορόσημο για την αποτροπή της περσικής εισβολής, με τον αθηναίο ναύαρχο Θεμιστοκλή να οδηγεί τον μικρό ελληνικό στόλο σε συντριπτική νίκη κατά της τεράστιας περσικής ναυτικής δύναμης στα γνωστά μας στενά. Με τη ναυτική της δύναμη παροπλισμένη, η περσική χερσαία εισβολή δεν θα μπορούσε να καρποφορήσει. Δυστυχώς για τον Θεμιστοκλή, η ιστορική μνήμη των Αθηναίων ξεθώριασε γρήγορα, με τον ίδιο να παλεύει πλέον με τη δύσκολη καθημερινότητα. Ο Θεμιστοκλής θα κατηγορηθεί για την αυξανόμενη αντιπαλότητα με τη Σπάρτη, θα ενοχοποιηθεί για προδοσία και θα καταδικαστεί σε θάνατο από τους ανθρώπους που μόλις είχε σώσει! Θα κατάφερνε βέβαια να διαφύγει από την Αθήνα, με το όνομά του να γίνεται έκτοτε αποδιοπομπαίος τράγος για όλα τα δεινά της πόλης. Στο τέλος, ο αυτο-εξόριστος ναύαρχος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ζητήσει καταφύγιο στους ίδιους του τους εχθρούς, με τους Πέρσες να τον αποδέχονται και να περνά εκεί τις τελευταίες των ημερών του…
- Σκιπίων ο Αφρικανός
Πριν αναλάβει δράση ο Σκιπίωνας, ο «βάρβαρος» Αννίβας θέριζε τα ρωμαϊκά στρατεύματα σαν στάχυα, ήταν λοιπόν χάρη σε αυτόν που η Ρώμη δεν έμεινε γνωστή στην ιστορία ως… Νέα Καρχηδόνα! Η στρατιωτική ιδιοφυΐα του θα τον οδηγούσε να επιτεθεί στην πρωτεύουσα των Καρχηδονίων, μεταφέροντας για πρώτη φορά τις μάχες εκτός ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η κολοσσιαία νίκη του θα του κέρδιζε το παρατσούκλι «Αφρικανός» και φήμη ζηλευτή στη Ρώμη. Όπως βέβαια γνωρίζουμε από τα ήθη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αυτό δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ, με τη δημόσια ζωή του Σκιπίωνα να είναι ιδιαιτέρως σύντομη: ένας κακόβουλος Συγκλητικός θα τον κατηγορούσε για υπεξαίρεση κεφαλαίων, με τον Σκιπίωνα να αντιγυρνά ότι οι δικές του νίκες ήταν αυτές που γέμισαν τα ταμεία της Ρώμης με πλούτο, τμήμα του οποίου τον κατηγορούσαν τώρα ότι είχε υπεξαιρέσει! Παρόλα αυτά, μόνο η μαζική διαμαρτυρία των Ρωμαίων θα κατάφερνε να τον απαλλάξει από τις κατηγορίες (και την τιμωρία), με τον προσωπικό του πλούτο να κατάσχεται ωστόσο και την οικογένειά του να αφήνεται στη φτώχεια. Ο ίδιος, μην έχοντας άλλη επιλογή, θα αυτο-εξοριζόταν…
- Κρίσπος
Ο Κρίσπος ήταν από τους πιο υπάκουους γιους της Ιστορίας, υπηρετώντας πιστά τον πατέρα του Μέγα Κωνσταντίνο, αυτοκράτορα του δυτικού τμήματος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. Ο Κρίσπος θα οδηγούσε μάλιστα τις ρωμαϊκές λεγεώνες σε σπουδαίες νίκες κατά των γερμανικών και φράγκικων εισβολών, ενώ όταν ο πατέρας του αποφάσισε ότι ήθελε όλη την αυτοκρατορία για τον εαυτό του, και πάλι ο Κρίσπος θα διοικούσε αποτελεσματικά τον στόλο στον ρωμαϊκό εμφύλιο, αναγορεύοντας τον Κωνσταντίνο αδιαφιλονίκητο ηγεμόνα της Ρώμης! Ήταν μάλιστα ο γιος που κάθε βασιλιάς θα ήθελε: ταλαντούχος, μετριοπαθής και συμπαθής, πώς να περιμένει λοιπόν κανείς πως θα τον σκότωνε τελικά ο πατέρας του; Τα γεγονότα δεν είναι ξεκάθαρα γιατί ο Κωνσταντίνος διέταξε τη δολοφονία του γιου του (ή την οριστική του εξορία, κατά μια άλλη εκδοχή, η οποία και θα τον οδηγούσε στην αυτοκτονία) το 326 μ.Χ., αφού φρόντισε να διαγράψει κάθε μητρώο που αφορούσε στη ζωή του Κρίσπου. Δεν αποκλείεται να ήταν αποτέλεσμα συνωμοσίας εναντίον του, ο τρόπος που ξεπλήρωσε πάντως ο πατέρας τα οφειλόμενα στον γιο του έγραψαν ιστορία!
- Tariq Ibn Ziyad
Ο πρώην σκλάβος Tariq επέκτεινε την ισλαμική εξάπλωση από τη Βόρεια Αφρική στην ιβηρική χερσόνησο, δανείζοντας το όνομά του (Jabal-Tariq) στη βραχώδη προεξοχή του Γιβραλτάρ στις ακτές της Ισπανίας, όπου αποβιβάστηκε με τους άντρες του το 711 μ.Χ. Θα περνούσε τον επόμενο χρόνο ξεπαστρεύοντας τους θύλακες αντίστασης, εγκαθιδρύοντας τη μουσουλμανική ηγεμονία στη σημερινή Ισπανία. Υπήρχε ωστόσο ένα μικρό θεματάκι: η αστραπιαία κατάκτηση του Tariq δεν είχε εγκριθεί από κανέναν, παρά μόνο από τον διοικητή της Βόρειας Αφρικής Musa Ibn Nusayr. Οι δυο τους κλήθηκαν λοιπόν στην πρωτεύουσα Δαμασκό για να δώσουν εξηγήσεις για τις πράξεις τους, γεγονός που τους πήρε δύο ολόκληρα χρόνια, καθώς κανείς τους δεν βιαζόταν να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Παρά λοιπόν τον εκπληκτικό πλούτο που έφερε η κατάκτηση της Ισπανίας στην αραβική αυτοκρατορία, οι δύο άντρες θα καταδικάζονταν για την απείθειά τους, με τον Musa να πεθαίνει στη φυλακή και τον Tariq, απογυμνωμένο από τη θέση και τον βαθμό του, να ζει το υπόλοιπο του βίου του βυθισμένος στη φτώχεια και την αφάνεια…
- Yue Fei
Στις αρχές του 12ου αιώνα, μια ομάδα ανθρώπων από τη Μαντζουρία κατέβηκαν από τα βόρεια της Κίνας και εκτόπισαν βίαια τη Δυναστεία των Σονγκ, με τον αυτοκράτορα να συλλαμβάνεται και τον υπόλοιπο πληθυσμό να καταφεύγει στα νότια της αχανούς χώρας. Οι Σονγκ είχαν ωστόσο έναν αξιωματούχο ικανό να ανατρέψει την κατάσταση: ο Yue Fei έκανε τόσο καλή δουλειά στον πόλεμο που εξαπέλυσε κατά των κατακτητών, ανακαταλαμβάνοντας τα περισσότερα εδάφη της παλιάς δυναστείας, που φάνταζε μόνο θέμα χρόνου πριν καταφέρει να απελευθερώσει και τον ίδιο τον αιχμάλωτο αυτοκράτορα. Αυτό το ενδεχόμενο βέβαια δεν καλάρεσε στον προσωρινό ηγεμόνα των Σονγκ, Gaozong, ο οποίος είχε βολευτεί με την κατάσταση και δεν ήθελε αλλαγές στα σχέδιά του. Έπεισε λοιπόν έναν έμπιστο άντρα του περίφημου στρατηγού να καταθέσει εναντίον του και σύντομα ο Fei θα βρισκόταν φυλακισμένος στο δικαστήριο του Gaozong με κατηγορίες ότι προετοίμαζε πραξικόπημα. Για να μην τον κάνουν μάλιστα μάρτυρα του αγώνα, θα τον εκτελούσαν μυστικά στο κελί του, με τον Gaozong να διαπραγματεύεται μια ατιμωτική ειρήνη με τον βόρειο εισβολέα. Στην πλάτη του νεκρού στρατηγού Fei υπήρχε χαραγμένη μια φράση: «ξεπλήρωσε το έθνος σου με τη μεγαλύτερη δυνατή αφοσίωση»…
- Robert Rogers
Ο Αμερικανός Rogers ίδρυσε το αποικιακό στρατιωτικό του σώμα το 1755, υπηρετώντας στο πλάι των Βρετανών εναντίον των Γάλλων κατά τη διάρκεια του Επταετή Πολέμου. Παρά την πολεμική επιτυχία της ομάδας του, η ανορθόδοξη δομή της και ο ανεξάρτητος χαρακτήρας της θα τρομοκρατούσαν τους Βρετανούς, με την Ιστορία να αποφασίζει να ξεπληρώσει τη βοήθειά του με τον ίδιο ανορθόδοξο τρόπο. Μετά τον πόλεμο, ο Rogers ταξίδεψε στην Αγγλία, όπου και έγραψε δύο βιβλία, εξαργυρώνοντας την πρόσκαιρη δημοφιλία του αλλά και τη μαγεία του ευρωπαϊκού κοινού για τον Νέο Κόσμο. Όταν θα ξεσπούσε η Αμερικανική Επανάσταση, ο Rogers θα επέστρεφε αμέσως πίσω προσφέροντας τις υπηρεσίες του στον Τζορτζ Ουάσιγκτον, ο οποίος θεώρησε ωστόσο ότι ο Rogers λειτουργούσε ως πράκτορας των Βρετανών, γι’ αυτόν και τον φυλάκισε επιτόπου. Ο Rogers κατάφερε να αποδράσει και σχημάτισε μια νέα ομάδα ανταρτών, πολεμώντας πλέον στο πλευρό των Βρετανών κατά της επανάστασης. Η επιτυχία της πρώτης του ομάδας δεν θα επαναλαμβανόταν βέβαια και η φήμη του θα καταρρακωνόταν, με τον ίδιο να επιστρέφει στην Αγγλία μετά το τέλος του πολέμου ως ξεπεσμένος ήρωας. Θα περνούσε τα υπόλοιπα χρόνια του βουτηγμένος στην αφάνεια και τα χρέη, με το φτωχοκομείο να φαντάζει η μόνη λύση επιβίωσης…
- Κόμης του Rochambeau
Ο Jean-Baptiste Donatien de Vimeur, κόμης του Rochambeau, ήταν ο διοικητής των γαλλικών δυνάμεων που θα αντέστρεφαν την έκβαση της Αμερικανικής Επανάστασης, δίνοντας στην πάλαι ποτέ αποικία την πολυπόθητη ανεξαρτησία της από τον βρετανικό ζυγό. Δεν σταμάτησε ωστόσο εκεί: αποδέχτηκε απρόθυμα τη θέση του διοικητή των στρατευμάτων στη Γαλλία, θα παραιτούταν ωστόσο σύντομα. Η μικρή του όμως θητεία στο ύπατο αξίωμα θα τον έφερνε αντιμέτωπο με τη Γαλλική Επανάσταση για την αμφισβητήσιμη πίστη του. Ο άνθρωπος που είχε ασπαστεί τις εξτρεμιστικές ιδέες της Αμερικανικής Επανάστασης και παρά το γεγονός ότι ήταν πιστός και στα ιδεώδη της Γαλλικής, βρέθηκε ξαφνικά στο στόχαστρο της τρομοκρατίας του Ροβεσπιέρου, ο οποίος και θα τον φυλάκιζε σύντομα. Ο ήρωας και υπάκουος δημόσιος λειτουργός της Γαλλίας θα περνούσε έναν χρόνο στη φυλακή, με τη μοίρα του ωστόσο να μην έχει σφραγιστεί: το επαναστατικό πνεύμα θα στρεφόταν τώρα κατά του Ροβεσπιέρου, η εκτέλεση του οποίου θα σήμαινε το τέλος των περισσότερων δεινών του Rochambeau. Στη δίκη που ακολούθησε, ο κόμης υπερασπίστηκε τον εαυτό του ικανοποιητικά και κέρδισε την ελευθερία του, ενώ λίγο αργότερα ο αυτοκράτορας Ναπολέων θα του επέτρεπε να ξανακερδίσει λίγη από τη χαμένη του αξιοπρέπεια…
- Lazarre Carnot
Η ιστορία του γαλλικού επαναστατικού στρατού είναι ένας από τους πιο λαμπρούς θριάμβους κόντρα σε κάθε πιθανότητα: υπήρχε έλλειψη πυρομαχικών, έλλειψη έμπειρων αξιωματικών και οι περισσότερες μοναρχικές ευρωπαϊκές χώρες είχαν στραφεί ενάντια στη βασιλοκτόνα Γαλλία! Κι εδώ μπαίνει ο μεγαλύτερος τεχνοκράτης που πάτησε ποτέ στη Γη, ο Lazarre Carnot. Ο ακαδημαϊκός και μηχανικός κέρδισε τις εκλογές και ανέλαβε τον έλεγχο των γαλλικών στρατιωτικών υποθέσεων, με τα αποτελέσματα να φαίνονται αμέσως: η δύναμη του στρατού διπλασιάστηκε (στο 1,5 εκατομμύριο), οι άπειροι στρατιώτες εκπαιδεύτηκαν τάχιστα και, το κυριότερο, η Γαλλία κέρδισε μια σειρά από σημαντικές μάχες που θα έφερναν τον πανευρωπαϊκό συνασπισμό εναντίον της στο τέλος του! Και σαν να μην έφταναν αυτά, ήταν ο Carnot που θα έκανε στρατηγό τον Ναπολέοντα, υπηρετώντας κατόπιν περιοδικά στη διακυβέρνηση του αυτοκράτορα. Οι ιδιοτροπίες ενός έθνους είναι ωστόσο περίεργο πράγμα, με την αποκατάσταση της γαλλικής μοναρχίας να θεωρεί πλέον τον αριστοτέχνη τεχνοκράτη «βασιλοκτόνο» και «επαναστάτη», κάνοντάς τον παρία μεταξύ των ανθρώπων, που ξέχασαν γρήγορα τα δεινά του παλιού καθεστώτος και αγκάλιασαν τον νέο βασιλιά. Ο ξεχασμένος Carnot θα περνούσε το υπόλοιπο της ζωής του στην καταναγκαστική εξορία που του επέβαλε η βασιλεία, αρχικά στην Πολωνία και κατόπιν στη Γερμανία, όπου και θα πέθαινε το 1816…
- Γκέοργκι Ζούκοφ
Ο ρόλος του Ζούκοφ στη σοβιετική και τελικά συμμαχική επικράτηση στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν αποφασιστικής σημασίας, με τον ίδιο να ηγείται της σοβιετικής άμυνας σε κάθε σχεδόν κρίσιμη μάχη των ρωσικών στρατευμάτων με τις δυνάμεις του Άξονα. Η τακτική μάχης του Ζούκοφ έκανε τον Κόκκινο Στρατό να λάμπει στο πεδίο της σύγκρουσης, καταφέρνοντας καίρια πλήγματα στη ναζιστική απειλή. Όταν ωστόσο τελείωσε ο πόλεμος, τότε ήταν που ξεκίνησαν τα πραγματικά προβλήματα του Ζούκοφ: το 1945, ο στρατηγός αρνήθηκε να συλλάβει μέλη του επιτελείου του που είχαν λεηλατήσει γερμανικούς στόχους, με τις σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες να τον βάζουν στο στόχαστρο και τον ίδιο τον Στάλιν να αποφασίζει να αποπέμψει τον ήρωα πολέμου από τα καθήκοντά του. Η σταλινική αχαριστία θα μεταφραζόταν στην εξορία του μεγαλύτερου στρατηγού της χώρας στα Ουράλια, όπου τον έθεσε τοποτηρητή μιας μικρής δύναμης. Ο Ζούκοφ θα επανερχόταν ωστόσο το 1955 στην ενεργό δράση, ως υπουργός Άμυνας της Ρωσίας, θα τον ενέπλεκαν ωστόσο άδικα σε μια συνωμοσία κατά του γενικού γραμματέα Χρουστσόφ. Ο κορυφαίος στρατιωτικός θα περνούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε κατ’ οίκον περιορισμό, με τις σοβιετικές Αρχές να επιδίδονται σε μια μανιασμένη εξαφάνιση του λαμπρού ονόματός του από τα πρακτικά της χώρας! Αρκετά ειρωνικά, όταν οι Σοβιετικοί ξεκίνησαν να αναγνωρίζουν και πάλι τη συμβολή του στη σύγχρονη ιστορία, μετά τον θάνατο του Χρουστσόφ, ο Ζούκοφ θα πέθαινε από εγκεφαλικό επεισόδιο…
